Petrycki (poprzednio Karliczek) Józef (1889–1937), dziennikarz, działacz Narodowej Demokracji, poseł na Sejm. Ur. 25 X w Brzostku w pow. Pilzno, był synem kupca Wiktora Karliczka (ok. 1850–1923) i Julii z Petryckich (1865–1930). Podczas pierwszej wojny światowej P. zaczął używać nazwiska matki ze względów konspiracyjnych. Po ukończeniu w r. 1910 gimnazjum w Jaśle studiował na Wydziale Prawa Uniw. Lwow. i następnie kijowskiego. W gimnazjum należał do tajnej endeckiej organizacji młodzieżowej Przyszłość («Pet»), był redaktorem pisma „Młodzież” i współpracownikiem „Teki”. Na uniwersytecie działał w Związku Młodzieży Polskiej «Zet», wchodził do Zarządu Czytelni Akademickiej i koła akademickiego Tow. Szkoły Ludowej. Po wybuchu pierwszej wojny światowej wstąpił do Legionu Wschodniego, a następnie wziął udział w jego rozwiązaniu. Kierował (po wkroczeniu wojsk rosyjskich do Lwowa) akcją pomocy ludności dotkniętej skutkami wojny na terenie powiatu Pilzno. Przed powrotem wojska austriackiego do Lwowa P. w połowie 1915 r. wyjechał do Kijowa, gdzie w l. szk. 1915/16, 1916/17 i być może częściowo 1917/18 uczył historii w polskim gimnazjum żeńskim. Był członkiem Ligi Narodowej (od ok. r. 1916). Działał w Stronnictwie Demokratyczno-Narodowym (SD-N) na terenie Ukrainy i wchodził w skład zarządu SD-N. Wtedy wystąpił z «Zet»-u. Po wybuchu rewolucji lutowej w Rosji w r. 1917 pracował w Lidze Pogotowia Ratunkowego i w Radzie Polskiej Zjednoczenia Międzypartyjnego. Pełnił w r. 1918 (po bitwie pod Rarańczą) rolę politycznego pośrednika między Polskim Korpusem Posiłkowym a II Korpusem Polskim w Rosji. W okresie kijowskim pisał do „Przeglądu Polskiego”, redagowanego przez Michała Pawlikowskiego, a także do „Muzeum” i „Przeglądu Bibliograficznego”.
W Polsce niepodległej P. początkowo mieszkał w Łodzi, gdzie redagował dziennik „Straż Polska”. W r. 1919 przeniósł się do Warszawy. Tutaj pracował jako redaktor polityczny organu Związku Ludowo-Narodowego (ZL-N), „Gazety Warszawskiej”. W końcu 1921 r. osiedlił się w Poznaniu, gdzie powierzono mu redakcję endeckiego tygodnika robotniczego „Nasz Sztandar”. W l. 1922–6 współpracował z teoretycznym organem Narodowej Demokracji (ND) „Przegląd Wszechpolski”. W Poznaniu wchodził także w skład redakcji „Kuriera Poznańskiego”; pisywał do „Orędownika Wielkopolskiego”. W r. 1925 przeniesiony został do Bydgoszczy na stanowisko redaktora naczelnego miejscowego organu ND „Gazety Bydgoskiej”. Na stanowisku tym pozostał do r. 1933, tj. do przejęcia pisma przez Edwarda Pawłowskiego i zerwania „Gazety” z ideologią endecką. W r. 1934 przeniósł się do Warszawy, pracował w redakcji „Gazety Warszawskiej”, a następnie „Warszawskiego Dziennika Narodowego”. Od r. 1919 zasiadał w Zarządzie Głównym (ZG) ZL-N, potem Stronnictwa Narodowego (SN); był członkiem Wydziału Organizacyjnego ZG SN. W r. 1925 wybrany został do władz Zarządu Wojewódzkiego ZL-N w Poznaniu. Po osiedleniu się w Bydgoszczy stanął w r. 1928 na czele Rady Okręgowej SN – Okręg Nadnotecki. Prowadził wykłady z zakresu polityki gospodarczej SN na kursie politycznym w r. 1929 dla działaczy endeckich z województw poznańskiego i pomorskiego. Wchodził w skład Wydziału Robotniczego przy SN w Poznaniu.
Przez dwie kadencje P. zasiadał w Sejmie RP (1922–7, 1930–5). W r. 1922 został wybrany na posła w okręgu 37 (pow. Ostrów, Odolanów, Ostrzeszów, Kępno, Pleszew, Jarocin, Koźmin, Krotoszyn i Gostyń) z listy nr 8 Chrześcijańskiego Związku Jedności Narodowej. Pracował w Komisji Emigracyjnej, Zagranicznej i Konstytucyjnej. W kwietniu 1923 wybrano P-ego do Państwowej Rady Emigracyjnej. Na posiedzeniu Sejmu referował projekt ustawy o wyłączności portów polskich dla wychodźstwa oraz zgłosił wnioski o rozwiązanie Sejmu i zmianę ordynacji wyborczej. Ponownie został wybrany do Sejmu w r. 1930 w okręgu 32 (bydgoskim) z «Listy Narodowej» (nr 4). Podczas prowadzenia ostrej kampanii wyborczej został aresztowany w listopadzie 1930 w Bydgoszczy. Z ramienia Klubu Narodowego zabierał głos w dyskusji na plenarnym posiedzeniu Sejmu nad ustawą o przedłużeniu okresu urzędowania organów samorządowych w województwach zachodnich (22 II 1932), nad 25 artykułem ustawy samorządowej (15 II 1932) i ustawą o zmianie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej o prawie przemysłowym (16 I 1934). W l. 1934–7 pracował z ramienia SN w okręgu łódzkim. Był dobrym mówcą. Ogłosił broszury Dwie u nas w czasie wojny polityki (W. 1918) i Roman Dmowski (W. 1920) oraz artykuł pt. Historia Legionu Wschodniego („Gaz. Warsz.” 1928 nr 336). W marcu 1937 P. był ponownie aresztowany; zapadł wówczas na chorobę nerek. Zmarł na skutek uremii 1 X 1937 w Warszawie, pochowany został na cmentarzu Powązkowskim.
P. był ożeniony (od r. 1923) z Marią z Gładyszów (1899–1974), córką Wiktora (zob.), która w młodości działała w tajnej organizacji «Warta» w Poznaniu, a potem w Polskim Czerwonym Krzyżu. W małżeństwie tym P. miał dwóch synów: Romana (ur. 1924), operatora filmowego w telewizji warszawskiej, scenarzystę i reżysera filmów dokumentalnych, i Bolesława (ur. 1929), profesora Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku.
Enc. XX w.; Mościcki-Dzwonkowski, Parlament RP 1919–27; Rzepeccy, Sejm i Senat 1922–7, s. 258 (fot.), 259, 464, 474; Skład osobowy Sejmu RP w dniu 1 marca 1931 r., W. 1931 s. 28, 44, 54; Skład osobowy Sejmu RP w dniu 25 stycznia 1935 r., W. 1935 s. 17, 24, 32; – Bielecki T., W szkole Dmowskiego, Londyn 1968; Bydgoszcz, Historia, kultura, życie gospodarcze, Gdynia 1959 s. 380; Grzegorczyk P., Diariusz kultury polskiej 1937, [Wyd.] W. 1937 s. 7; Kozicki S., Historia Ligi Narodowej (okres 1887–1907), Londyn 1964; Micewski A., Roman Dmowski, W. 1931; Seyda M., Polska na przełomie dziejów, P. 1927 I; Terej J. J., Rzeczywistość i polityka, W. 1971; [Wasilewski Z.] Z. W., Ś. P. Józef Petrycki, „Myśl Narod.” 1937 s. 650; – Spraw. stenogr. Sejmu, 1922–7; toż za l. 1930–5; – „Gaz. Bydgoska” 1929 nr z 22 I, 1930 nr z 16 XI; „Gaz. Warsz.” 1928 nr 336; „Kur. Pozn.” 1937 nr 452 (fot.); „Kur. Warsz.” 1937 nr 272; „Myśl Narod.” 1937 s. 650; „Warsz. Dzien. Narod.” 1937 nr 271 B s. 1, 272 B s. 5 (fot.), 274 B s. 1 (fot. pogrzebu); – Arch. Państw. w P.: Kartoteka Ewidencji Ludności; – Informacje byłego dziennikarza „Gazety Bydgoskiej” i „Kuriera Bydgoskiego” Kazimierza Małychy z Bydgoszczy, syna P-ego Romana i Wacława Szczygielskiego, w którego posiadaniu znajdują się papiery rodzinne oraz zapiski Marii Petryckiej.
Zygmunt Kaczmarek